ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΛΒΑΙΝΑ[σημ.Μίνθη]

Πρόκειται για ένα ορεινό χωριό με περισσότερα από 800 χρόνια ύπαρξης, πλούσια Ιστορία, Μύθους και Παραδόσεις. Επιθυμώ να καταγράψω αυτά τα στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, που έφθασαν στις ημέρες μας μέσα από καταγραφές, μύθους της περιοχής, αλλά κυρίως  μέσα από την πλούσια τοπική παράδοση. Πολλά έχω γράψει και έχω δημοσιεύσει στο ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ, για μύθους και ιστορίες και πιστεύω να εξαντλήσω όλα τα θέματα, εκδίδοντας ένα Βιβλίο.

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΜΠΑΝΑΣ

Ένας θρύλος του μεσαίωνα, που συμπίπτει με την κατάκτηση από τους Τούρκους κάπου στα 1466 μ.Χ. ιστορεί για μία μεγάλη καμπάνα της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, του οποίου σήμερα ελάχιστα ίχνη είναι διακριτά, κυρίως σπασμένα κεραμίδια, αφού ο τόπος έχει γίνει χωράφι. Λέγεται ότι πριν  οι Τούρκοι καταλάβουν και καταστρέψουν το χωριό, οι κάτοικοι πρόβλεψαν και έκρυψαν στη γη ότι πολύτιμο είχαν. Την καμπάνα σύμφωνα με την παράδοση την έχωσαν κάπου εκεί πλησίον στην  περιοχή που σήμερα λέγεται στης ΣΙΟΥΤΑΣ ή ΚΩΣΤΕΊΚΑ ΑΛΩΝΙΑ ή κάπου λίγο μακρύτερα στη Θέση ΜΠΟΥΡΝΕΛΗ ΡΑΧΗ. Όσοι κάτοικοι τότε επέζησαν  επέστρεψαν σαν ραγιάδες στο χωριό και ο θρύλος της καμπάνας μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά χωρίς να επιχειρηθεί η ανεύρεσή της, αφού οι Κατακτητές δεν επέτρεπαν τις Καμπάνες. Μέχρι την απελευθέρωση ο θρύλος διαιωνίζεται, οπότε οι ελεύθεροι πλέον προγονοί μας  άρχισαν  να την αναζητούν στα σημεία που προαναφέρονται, ιδίως στο πρώτο που και σήμερα το λένε [ΣΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΑ],αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα...

Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου ακούγεται και σήμερα σαν τοπωνύμια και ακόμη υπάρχει σχετική αναφορά από τους Ενετούς τον 17^ο αιώνα, ως εξής ‘’υπό την Βουνούκαν του Αγίου Δημητρίου [ομοίως] με την έννοια χαλασμένη.[βλεπ. Σωτ.Ν. Αναστασιάδη, από την Ιστορία της Ιεράς Μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως-Περιοδικό ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ]’.

Ένα ακόμα στοιχείο που επιβεβαιώνει ότι ο Άγιος Δημήτριος ήταν Βυζαντινό κτίσμα, είναι η ανεύρεση στο τέλος της 10ετίας του 1950, ενός χάλκινου σταυρού αρκετά μεγάλου, με ιερογλυφικές παραστάσεις περιμετρικά απ΄ότι θυμάμαι. Κάπου πλησίον του Αγίου παίζαμε τα παιδιά της γειτονιάς κρυφτό και κάποιος βρήκε αυτό το σημαντικό πειστήριο. Τότε η ηλικία μας δεν επέτρεπε να εκτιμήσουμε την ιστορική αξία του ευρήματος, αλλά και οι μεγαλύτεροί μας δεν έδωσαν σημασία. Έτσι όλοι μας συμφωνήσαμε και τον σταυρό αυτό τον αναρτήσαμε στο ΚΥΒΟΥΡΙ, των παππάδων  Παππαχρήστου και Παππαναστάση πίσω από το ιερό της Παναγίας που είναι το Νεκροταφείο του χωριού. Σήμερα το εύρημα αυτό δεν υπάρχει εκεί, το τί έγινε είναι μυστήριο, αλλά δεν χρειάζεται πολλή σκέψη. Ελαφροχέρηδες πάντοτε υπάρχουν, που στερούν τον τόπο μας  από τέτοια σπουδαία ευρήματα.

Τα λιγοστά ίχνη από τον Άγιο Δημήτριο, δείχνουν  ότι καταστράφηκε από φωτιά όπως και άλλες εκκλησίες του παλαιού χωριού[Ο Άγιος Βλάσιος στην Οξιοφωλιά, ο Άγιος Ταξιάρχος στο Μακρύσιωμα, ο Άγιος Ιωάννης στου ΞΥΣΤΡΗ  την Λάκκα, ο Άγιος Ιωάννης, η Παναγία η Δεκαλύτρια, η Θεοτόκος, στις ομώνυμες τοποθεσίες].Πολλά θεμέλια κατοικιών του χωριού και κεραμίδια διάσπαρτα δείχνουν ότι η καταστροφή του χωριού τότε, ήταν καθολική.

ΟΙ  ΜΥΘΟΙ  ΚΑΙ  Η  ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΓΙΑ  ΘΗΣΑΥΡΟΥΣ 

 ΣΤΗ ΜΊΝΘΗ ΗΛΕΙΑΣ

Πολλά    έχουν  ακουσθεί  για κρυμμένους   θησαυρούς  σε πολλά  σημεία του  Βουνού  Μίνθη στην   Ηλεία  και κυρίως  στο κάστρο  του  Αρακλόβου.

1.Οι  Μύθοι  αρχίζουν  από την  αρχαιότητα  που οι άνθρωποι  πίστευαν  ότι οι χθόνιες  Θεότητες[Άδης, Περσεφόνη, Θεά Δήμητρα με την ιδιότητα αυτή] ετρέφοντο με χρυσάφι που βρίσκεται κρυμμένο στη γη  κοντά στα Ιερά τους που μαρτυρούνται στην περιοχή από το ΣΤΡΑΒΩΝΑ…

Ακόμα δεν πρέπει να μας διαφεύγει  ότι ο  θεός ΠΛΟΥΤΟΣ, ήταν γιός της Δήμητρας και του Ιασίωνα, που ναι μεν δεν αναφέρεται τόπος λατρείας του  στη Μίνθη, συνδέεται όμως με τη Θεά.

2.Στό κάστρο του  Αρακλόβου, που έχει κτισθεί πάνω από αρχαία ερείπια, πιθανό Ιερά και κάποιον οικισμό, υπάρχει πέραν αυτής για αρχαίους θησαυρούς και για νεώτερους της Βυζαντινής  εποχής. Ο  Ιωάννης ΜΠΑΙΜΠΑΚΗΣ στο  βιβλίο του με τίτλο ΧΑΜΕΝΟΙ ΘΥΣΑΥΡΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ,Γ΄ ΕΚΔΟΣΗ-ΑΡΧΕΤΥΠΟ σελίδα 111 αναγράφει κατά λέξη=[Λένε ότι στην περιοχή της Μίνθης, στα ερείπια του Βυζαντινού Κάστρου, υπάρχει κρυμμένος θησαυρός που αποτελείται από 1000 χρυσούς βυζαντινούς  σόλιδους. Η τοπική παράδοση δεν αναφέρει κάτι για το θέμα αυτό.

3.Μία τοπική παράδοση που  αφορά το κάστρο, αναφέρει για μία ηρωίδα  Μονοβύζα, η οποία έφυγε τελευταία και κλείδωσε την καστρόπορτα, επικειμένης της κατάληψης από τους  Τούρκους  κατακτητές. Στο δρόμο φεύγοντας, λέγεται ότι είπε σε στρατολάτες, πως έκρυψε το θησαυρό του στη ρίζα μιας ξεκουρφουλιάς [κουφοξυλιάς].

4.Μία άλλη τοπική παράδοση λέει ότι το κάστρο με υπόγεια σήραγγα  επικοινωνούσε με το χωριό Μίνθη [ παλ.Άλβαινα] που κατέληγε στη  θέση [ΤΡΟΥΠΑ] στο Μακρύσιωμα λίγο έξω από το χωριό. Εκεί λένε ότι βγήκαν οι  τελευταίοι υπερασπιστές  και έκρυψαν ένα μεγάλο θησαυρό. Ο μύθος αυτός έχει κάποια περιπλοκή κυρίως στις πρώτες 10τίες του 20^ου αιώνα.

Η  Αφροδίτη ΣΤΡΙΓΚΛΟΥ ή ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ή ΠΑΠΑΧΡΉΣΤΟΥ το γένος ΚΑΡΠΊΤΗ, γυναίκα του Παπαναστάση, ερεύνησε την έξοδο και την Τρύπα, κατεβαίνοντας  με σχοινιά και κρατώντας κεριά που έφεγγαν. Δεν βρήκε θησαυρό, αλλά συνάντησε στο βάθος μεγάλο πλάτωμα[λάκκα],χωρίς να βρει σήραγγα προς το Κάστρο.

Πολύ κοντά στην  ΤΡΟΥΠΑ   την ίδια εποχή τυχαία κοντά στο χάλασμα του Αγίου Ταξιάρχου σε χωράφι κατά τον θερισμό βρέθηκε στάμνα με πολλά ασημένια νομίσματα Φράγκικα[ΤΟΡΝΕΖΙΑ],που παραδόθηκαν στις Αρχές. Ευρέτης ήταν ο παππούς μου από μητέρα ΤΡΙΠΥΛΑΣ Ευθύμιος και ο ίδιος καθώς και τα παιδιά του επιβεβαίωναν το γεγονός περιγράφοντας παραστάσεις των νομισμάτων.

Δεν είναι εύκολο να συνδεθεί το παραπάνω πραγματικό γεγονός, με τους μύθους των θησαυρών του Κάστρου.

5.Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για μία περιοχή με πλούσια παράδοση και ιστορία και φήμες για θησαυρούς που βρέθηκαν ή όχι είναι πάρα πολλές. Την τελευταία 20ετία έχουν διαπιστωθεί εκσκαφές[Κάστρο, Λαγού Πηγάδι, Τρανό Πηγάδι κ.α]

Στην περιοχή γενικά αναφέρονται πολλά κλέφτικα και ληστρικά Λημέρια[Κόπρενα, Σκούλαρη, Κουφού τη Ράχη και Κάστρο] και πολλά ακούγονται για το θησαυρό του Ληστή Γεωργ.ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΣΙΟΥ, για χρυσά άλογα και χρυσά αγγελάκια που έχουν βρεθεί

                         ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ

1.Στα παιδικά μου χρόνια άκουσα  πολλές φορές από τη γιαγιά μου Αθανασία Παν.ΚΛΩΝΑΡΗ το γένος ΣΕΣΕΡΗ ή ΣΕΣΕ Νικολάου, για μια μεγάλη μάχη, που έγινε στον τόπο μου την Άλβαινα, μεταξύ Ελλήνων και Φράγκων κατακτητών.

Έλεγε ότι « ο πόλεμος άρχισε στου Κουφού τον Κάμπο και μέχρι τον Μισόγκαμπο είχαν κοπεί [σκοτωθεί]οι μισοί. Η μάχη τελείωσε στον Φραγκόκαμπο όπου έγινε τόση σφαγή, που έπλεε το αλογοπούλαρο στο αίμα». Περισσότερα δεν άκουσα από την ηλικιωμένη γυναίκα, παρά μόνον ότι είχε ακούσει την ιστορία αυτή από τον παππού της ΣΕΣΕΡΗ Γεώργιο του Δημ.[1810-1895].Το ότι στις τοποθεσίες αυτές έγινε κάποια μάχη το πιστοποιεί το γεγονός ότι, στα παιδικά μου χρόνια είχα βρει αρκετές αιχμές μεταλλικές από βέλη, πράγμα που σπάνια συμβαίνει, παρά μόνο σε ιστορικούς τόπους.

Περί του θέματος αυτού έχει γράψει κάτι σχετικό ο δασκαλός μου Αθανάσιος  Μιλτ.ΚΛΩΝΑΡΗΣ στο βιβλίο του: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΝΘΗΣ και αναφέρει ότι στο Μισόγκαμπο σε μάχη του ΔΟΞΑΠΑΤΡΗ ΒΟΥΤΣΑΡΑ με τους Φράγκους, σκοτώθηκαν οι μισοί από αυτούς [σελ77] και έτσι πήρε την ονομασία η τοποθεσία. Για δε τον Φραγκόκαμπο [σελ.74] αναφέρει ότι εκεί στρατοπέδευαν οι Φράγκοι που πολιορκούσαν το κάστρο του Αρακλόβου, διέκρινε δε πρόχειρη οχύρωση. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια, διότι στο σημείο που υποδεικνύει κατά την γώμη μου, δεν είναι ίχνη οχυρού αλλά η περιμάντρωση του Ιερού του Άδη που αναφέρει ο ΣΤΡΑΒΩΝ….

Ο δάσκαλος προφανώς άκουσε την ιστορία για μάχη στις παραπάνω τοποθεσίες, αλλά διασκεύασε την δική του εκδοχή και όχι αυτά που έρχονται από την παράδοση.

Για όλα αυτά τα θέματα θα αναφερθώ και θα τα αναπτύξω αιτιολογώντας τα σε βιβλίο που ετοιμάζω. Κατά τη γνώμη μου η ιστορούμενη αυτή μάχη, αφορά την  Μάχη στα ΚΟΥΝΔΟΥΡΑ του Χρονικού του Μορέως, όπου στη φράση στου «Κούνδουρα ελαιώνα» έχει γίνει παρερμηνεία και πρόκειται για «Κούντουρα αλώνα» που σήμερα  αποδίδεται με την τοποθεσία  ΜΙΣΟΓΚΑΜΠΟΣ.

2.Στο βιβλίο του Δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗ  με τον τίτλο «άγιος αγύρτης» Πέμπτη έκδοση  ΠΑΤΑΚΗ, σε ένθετες σελίδες μεταξύ 192 και 193, γίνεται αναφορά στις προφητείες του ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΥ, μοναχού Χριστοφόρου, κατά κόσμο Χρήστου Παναγιωτόπουλου ή  Χρηστοπανάγου. Από  αυτές ξεχωρίζω αυτή που αναφέρει κατά λέξη «Θα’ρθεί καιρός που θαπνιγεί το αλογοπούλαρο στο αίμα».

Εδώ με κανένα τρόπο δεν μπορεί να γίνει σύνδεση της μάχης στο Φραγκόκαμπο με την προφητεία του Μοναχού. Απλούστατα υπάρχει σύμπτωση των φράσεων μιας παράδοσης και  μιας  πρόβλεψης.

Αυτό είναι το μεγαλείο της Ελληνικής φυλής να συνταιριάζει, χωρίς να   μπερδεύει την παράδοση, τα ιστορικά γεγονότα, τους μύθους και τις προφητείες.

Για τον Μοναχό ΠΑΠΟΥΛΑΚΟ και τις προφητείες του κατά μία επισκεψή του στον τόπο καταγωγής μου την  Άλβαινα Ηλείας το 1848 έχω κάνει σχετική ανάρτηση στο Χρονολογιό μου με ημερομηνία 26-9-2013                                                                                                          

3.Ευχαριστώ από καρδιάς την  φιλόλογο Καθηγήτρια Αθανασία ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ  και τον φίλο από τα παλιά Δημοσιογράφο Γεώργιο ΚΑΡΑΜΠΕΣΙΝΗ, για όσα  στοιχεία μου παραχώρησαν που αφορούν  το πρόσωπο το οποίο ο απλός λαός του Μοριά τόσο λάτρεψε, ενώ το μίσησε και το καταδίωξε η Κρατική και Εκκλησιαστική Εξουσία, τον Μοναχό ΠΑΠΟΥΛΑΚΟ.

ΜΥΘΟΙ-ΔΟΞΑΣΙΕΣ- ΠΑΡΑΔΟΣEIΣ
Η ποτάμια νύμφη η Μίνθη, ζούσε ανέμελα στο ρεύμα Μυζήλας. Αρνήθηκε το φυσικό της περιβάλλον και αντί να περιφέρεται στο ρέμα από το Φαράγγι του Μεσοβουνιού μέχρι τη λεκάνη της Συλίμνας και τις πηγές στο Καλονέρι, ανέβηκε στο βουνό και στα οροπέδια του. Εκεί ψηλά στο τοπίο με την άγρια ομορφιά συναντούσε και ολοκλήρωνε τον έρωτα της με τον θεό του Κάτω Κόσμου τον Άδη. Τον βράχο της Πετροπηγάδας κτύπησε με το φτερωτό της βέλος και από τη ρωγμή πλημμύρισε θεϊκό νερό. Η Πετροπηγάδα ήταν δική της έμπνευση. Εκεί στον απόμερο τόπο, κάτω από τον ίσκιο του βράχου και των δένδρων, εδροσίζετο, έπινε το αθάνατο νερό και λουζόταν. Κάποτε ο θεός του έρωτα, ο υμνωδός και ζηλιάρης την είδε γυμνή με τα κυματιστά μαλλιά της να μισοσκεπάζουν τη γύμνια της την ώρα που λουζόταν. Προσπάθησε να την κατακτήσει κτυπώντας την με τα ερωτικά του βέλη και τραγουδώντας της, ενώ έπαιζε μαγευτικά με τη λύρα του. Ο Πλούτωνας όμως την είχε καταστήσει άτρωτη και με τίποτα ο φτερωτός θεός δεν πετύχαινε τον στόχο του. Μίσος και ζήλεια ρίζωσε στη θεϊκή ψυχή. Μετά απ’ αυτά και την απογοήτευση του, κάλεσε τη θεά Δήμητρα και την Περσεφόνη [Κόρη], γυναίκα και βασίλισσα του Άδη και τους πρόδωσε το μυστικό, γιατί δεν ανεχόταν εκεί στο δικό του τόπο, να χαίρεται η νύμφη τον έρωτα της. Η αντίζηλος και η μητέρα της ποδοπάτησαν την Μίνθη και από το άψυχο σώμα της πλημμύρισε ο τόπος με μεθυστική μυρωδιά. Ο Πλούτωνας την λυπήθηκε και την μεταμόρφωσε[μετέβαλλε] σε αρωματικό φυτό το ηδύοσμο[ μέντα].Το φυτό και το βουνό έχουν το όνομα της σήμερα. Η Πηγή της Πετροπηγάδας στοίχειωσε. Δράκοι, Νεράϊδες, Μενάδες και Δαίμονες, εμφανίσθηκαν τρομοκρατώντας Ποιμένες, περαστικούς και βασανίζοντας τα ερωτευμένα πλάσματα. Το νερό χάθηκε, το δάσος ξεράθηκε, τα πουλιά πέταξαν μακριά και τα αγρίμια παράτησαν τις φωλιές τους. Τα ζώα και τα πουλιά που τα περόνιασε η δίψα και η ξηρασία τους στέρησε την τροφή, έκαναν καθημερινά συμβούλια επί συμβουλίων για να αποφασίσουν τί πρέπει να κάνουν. Τη κατάσταση την επικαιροποεί ένα δημοτικό τραγούδι του Φίλου Μπαλάση Τάκη σε ρυθμό τσάμικο.
[[Η βρύση πάνω στο βουνό, εστέρεψε δεν τρέχει
γιατί δεν έβρεξε ο θεός και η γη νερό δεν έχει.
Διψάνε οι πετροπέρδικες κλαίνε τα νυχτοπούλια
και τα αγρίμια κάνουνε καθημερινά συμβούλια.
Να κατεβαίνουν για νερό στον κάμπο κάθε βράδυ
και να γυρνάνε το πρωί, πριν φύγει το σκοτάδι.
Και η αλεπού η πονηρή τον ψήφο της δεν δίνει,
γιατ΄είχε βρει σε μια πηγή λίγο νερό και πίνει.
Μα ο θεός από ψηλά είδε την πονηριά της
κι άνοιξε τρύπα στην πηγή και φύγαν τα νερά της]].
Ο τόπος νέκρωσε, από την αναβροχιά και τη μεγάλη ζέστη. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να βρέξει και να ξεδιψάσει ο τόπος. Οι Απόγονοι των Παρορεατών, έφτιαξαν τεμένη και ιερά και έκαναν θυσίες στους τόπους λατρείας για να εξευμενίσουν τους θεούς. Πρώτα στον Απόλλωνα στην κορφή της Βουνούκας, στον Άδη στη ρίζα του βουνού, στη Δήμητρα και στην κόρη στα οροπέδια της νότιας πλευράς. Με τα χρόνια η γη άρχισε να πρασινίζει, οι πηγές πλημμύρισαν, η Πετροπηγάδα γέμιζε βρόχινο νερό και τα αγρίμια γύρισαν στις φωλιές τους. Οι θέσεις Λυκόπετρες και Αλπότρυπες, ακούγονται και σήμερα εκεί κοντά στους βράχους. Το βουνό γέμισε από το ευωδιαστό ομώνυμο φυτό τη μίνθη[μέντα].Οι πετροπέρδικες και άλλα πουλιά επέστρεψαν στο ιερό βουνό. Κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και αγρότες εγκαταστάθηκαν σε πλαγιές, κοιλάδες και οροπέδια. Πολλά και πολυάριθμα κοπάδια ήμερων και άγριων ζώων ετρέφοντο από βλαστάρια και καρπούς.
Το κακό και πολλές δυνάμεις του παρέμειναν. Στην πλαγιά της Πετροπηγάδας και σε άλλους αποσκιερούς τόπους, τα ζώα ψοφούσαν δηλητηριασμένα από το φυτό κολχικό[χιονίστρα] και το λούπινο που ευδοκιμούν στην περιοχή. Οι άνθρωποι στη αρχή αυτά τα θεωρούσαν σημάδια του κακού. Λύκοι, τσακάλια και αγριόχοιροι κατάστρεφαν τα ζώα και τις καλλιέργειες.
Δράκοι και τέρατα εθεωρείτο ότι φύλαγαν το χρυσάφι, την τροφή των χθόνιων θεοτήτων [Άδη, Δήμητρας, Περσεφόνης και Πλούτου] σε κρύπτες που δεν πλησίαζε κανείς. Νεράϊδες εφάνταζαν στα ολόλευκα χορεύοντας στις πλαγιές, στις Ράχες, τα Μεσοκατάραχα και τα Λαγκάδια. Άλλα τερατόμορφα στοιχειά λέγεται ότι κατασπάραξαν ανθρώπους, στις τοποθεσίες Λεύκος, Καλονέρι και τη Βουλωμένη Βρύση. Δαίμονες[χαμοδράκια] στο Τρανό Πηγάδι και παράξενα όντα στο Ξερολαγκαδο, στου Κουκλά τ΄αλώνι και στου Σκούλαρη κατατρόμαξαν τους περαστικούς. Οι κονταρομαχίες των δυνάμεων του κακού με το καλό δεν απογοήτευσαν τον απλό κόσμο της περιοχής. Συνήθισε να ζει μέσα στις δοξασίες και τις παραδόσεις και το καλό τελικά επικράτησε. Ένα ερώτημα μένει μόνο. Γιατί οι πηγές τα βαθιά ρέματα και τα ξεροπόταμα θεωρούνται ακόμα στοιχειωμένα;
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Όλα τα παραπάνω, ήταν μία οπτασία στον νου μου, κάτω από τον ίσκιο του βράχου της Πετροπηγάδας με τα πυκνόφυλλα δένδρα, όταν την 30-7-2014 επισκέφτηκα τον τόπο μετά από 51 χρόνια. Ότι γράφω εδώ τα απευθύνω σαν ύμνο στους προγόνους μου και πολλούς χωριανούς, από τους οποίους τα άκουσα στα παιδικά μου χρόνια μέσα από τις αφηγήσεις και τα παραμύθια τους. Ακόμη θεωρώ τιμή μου, που με αυτόν τον τρόπο προβάλλω τις παραδόσεις του τόπου που γεννήθηκα. Ο τόπος της Πετροπηγάδας στα παιδικά μου χρόνια από τους μεγαλύτερους, παρουσιαζόταν σαν άβατο για τα παιδιά και επικίνδυνος.
Έλεγαν ότι ένας αράπης ήταν κρυμμένος μέσα στην πηγή και έπνιγε τα παιδιά. Τα παλιά χρόνια διηγούντο ότι οι νεράϊδες είχαν συνεπάρει πολλές νέες και νέους που έχαναν την λαλιά τους και αφού γέμιζε το σώμα τους πυορροούσες πληγές, πέθαιναν. Αυτά και πολλά άλλα είχα ακούσει για στοιχειά, φαντάσματα και δράκους που δεν ήταν δύσκολο να φοβίσουν τις παιδικές ψυχές. Τα περισσότερα παιδιά στην εποχή μου, έστω και αν δεν πίστευαν όσα άκουγαν, είχαν φοβηθεί και απέφευγαν να επισκεφτούν τον νεραϊδότοπο. Εγώ και κάποιοι άλλοι δεν αποφεύγαμε τον πειρασμό και πηγαίναμε τακτικά εκεί, με συντροφιά το κοπάδι του ο κάθε ένας, όπου θαυμάζαμε το παράξενο φαινόμενο, να βλέπουμε το νερό μέσα στη σχισμή του βράχου. Φυσικά τίποτε απ’ αυτά ποτ έλεγαν δεν επιβεβαιώθηκε για τον λόγο ότι όλα ήσαν ψέματα και κάτι ήθελαν να κρύψουν από τα αθώα παιδικά βλέμματα. Περνώντας τα χρόνια και μεγαλώνοντας, μας αποκάλυψαν το μυστικό δύο άτομα τα οποία ναι μεν η ζωή τα είχε θέσει στο περιθώριο και οι χωριανοί μας τους θεωρούσαν παρανοϊκούς, αλλά εγώ πίστευα ότι ήταν γραφικοί και χωρίς κακία μέσα τους. Δεν χρειάζεται να αναφέρω τα ονόματα τους και εύχομαι να αναπαύονται εκεί που βρίσκονται, αφού ούτε μερμήγκι δεν είχαν πειράξει. Το μυστικό ήταν ότι η Πετροπηγάδα ήταν σημείο συνάντησης ερωτευμένων νέων και παράνομων ζευγαριών, όσο καιρό το χωριό μας είχε ζωή και οι νέοι έμεναν εκεί. Εδώ και πολλά χρόνια η Πετροπηγάδα δεν έχει επισκέπτες νέους και νέες, παρά μόνο αγρίμια και κυρίως αγριογούρουνα που σε μεγάλους καύσωνες δροσίζονται στο νερό της. Τα παλαιότερα χρόνια εκεί ήταν σημείο συνάντησης και λημέρι παρανόμων κάθε είδους, αλλά κυρίως ζωοκλεφτών.
Όλα αυτά σήμερα λίγοι τα θυμούνται και πολλοί λιγότεροι τα περιγράφουν. Τη λαϊκή μας παράδοση δεν την υπηρετεί πλέον κανείς, οι δε νέοι του σήμερα είναι αμφίβολο εάν έχουν επισκεφτεί τον βράχο και εάν έχουν ενδιαφερθεί για την ιστορία του. Σοβαρά κανένας δεν έχει ασχοληθεί να ταυτίσει, όσα αναφέρονται από τον Στράβωνα για Τεμένη, Ιερά και Άλση στην Μίνθη. Τι κρύβουν τα θεμέλια του Αη- Λιά στην κορφή; Τί ήταν στον Φραγκόκαμπο και στου Κουφού τη Ράχη; Τί ήταν στη ρίζα της Βουνούκας εκεί που το λένε σήμερα[[της Μαντούς το καταρράχι]] και τέλος τί κρύβουν τα χαλάσματα του Κάστρου; Μόνο ο καθηγητής Γεωργακάς Δημ. και ο Έφορος Αρχαιοτήτων Γιαλούρης Νικ. κάνουν σοβαρές αναφορές για την παρουσία λειψάνων [βήσαλα, νομίσματα] αρχαίων, κλασικών, Ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων. Αναφορές σε αυτά έχει κάνει ο καθηγητής Μουτσόπουλος, καθώς και Ο Ν. Βέης. Όλοι οι υπόλοιποι προσφέρουν βέβαια με τις εργασίες τους, αλλά περισσότερο φιλολογούν. Το βέβαιο είναι ότι ευρήματα ανεκμετάλλευτα υπάρχουν και σήμερα, αλλά ο τόπος παραμένει ανεξερεύνητος. Ποιός ανεβαίνει σε βουνά, ποιός διασκελίζει βράχους και ποιός κινδυνεύει σε γκρεμούς;………Οι περισσότεροι, κάνουν απλή αντιγραφή αυτών που έγραψαν οι παλαιότεροι και πολλές φορές προσθέτουν λάθος στοιχεία.…..

                  ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΤΡΕΓΜΟ ΤΟΥ 1770

· Στη Σπηλιά του κάστρου της Άλβαινας (Μίνθης)- που είναι το ερημοκκλήσι της ΑΓΙΑ- ΣΩΤΗΡΑΣ-  εκτός από το κωμικό περιστατικό με τον ΑΓΙΟ ΓΔΥΜΝΟΚΩΛΟ, εκτυλίχθηκε άλλο ένα τραγικό επεισόδιο.

Στα 1770 μετά τα Ορλοφικά και την ατυχή επανάσταση των ραγιάδων, η Κρέστενα του Γκραίκα, η Άλβαινα και η Μοφκίτσα  καταστράφηκαν, πολλοί άμαχοι σφαγιάστηκαν και άλλοι οδηγήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα. Πολλοί Αλβαιναίοι και Ζουρτσάνοι, είχαν κρυφτεί στο Κάστρο, κυρίως γυναικόπαιδα, άλλοι είχαν καταφύγει στο φαράγγι της Κλωνοβής. Τουρκαλβανοί μία ημέρα πήγαιναν προς το Τουρκοχώρι Φανάρι, περνώντας  το δρόμο απέναντι από το Κάστρο, στη περιοχή Λαζαριάνικα. Η σπηλιά ήταν γεμάτη γυναικόπαιδα και την φύλαγαν ένοπλοι. Την πλέον κρίσιμη στιγμή ένα νεογέννητο παιδάκι έκλαιγε συνέχεια χωρίς η μητέρα του να μπορεί να το ησυχάσει. Ο κίνδυνος να προδοθούν ήταν άμεσος. Τότε ο ηρωικός αλλά δυστυχής πατέρας, αποκεφάλισε το παιδί του λέγοντας~Καλύτερα να χαθεί αυτό παρά τόσος κόσμος~                    

Παρόμοιο περιστατικό καταγράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΑΣ στο βιβλίο ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ σελ519, που ο Δημήτρης  Ξυνογάλης σε δάσος στα Λαγκάδια –Γορτυνίας, αποκεφάλισε το παιδί του που έκλαιγε για να μην προδοθούν στους Αραπάδες του ΙΜΠΡΑΗΜ. Στην περιπτωση της Σπηλιάς στο ΚΑΣΤΡΟ της Άλβαινας, ο πατέρας λεγόταν ΚΛΕΝΤΡΟΣ Παναγιώτης και σύμφωνα με την παράδοση ήταν από την Ζούρτσα[Νέα Φιγαλεία].

Την τραγική κατάσταση της εποχής εκείνης στην περιοχή την έχει καταγράψει η ιστορία  και διάφοροι ερευνητές. Ακόμη σε αυτή την εποχή αναφέρεται ένα εξάστιχο που έχει δημοσιεύσει ο Ηλίας ΤΟΥΤΟΥΝΗΣ στο Βιβλίο[[Η  ΗΛΕΊΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΌ ΤΡΑΓΟΥΔΙ]]:

Βαριά κλαίνε τα Κρέστενα

Στενάζει η Μοφκίτσα

Και συ καημένη Άλβαινα

Ντροπή τρανή επήρες

Που ήρθαν και σε πάτησαν

Οι Τουρκοαρβανίτες/

H Σπηλιά της Αγιά-Σωτήρας σήμερα, σε πλήρη ερήμωση

ΑΡΑΚΛΟΒΟ
ΣΚΗΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ- ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Είναι αλήθεια ότι υπήρξε Άγιος- Νικόλαος στο Αράκλοβο ή είναι παραμύθι;
Τα χαλάσματα, οι σωροί από πέτρες και σπασμένα κεραμίδια(βίσαλα) μας μιλούν όταν τα παρατηρήσουμε και τα σπουδάσουμε.
Ο Φώτης Κόντογλου στο βιβλίο ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ( βιβλιοπωλείο της ΕΣΤΙΑΣ) γράφει σχετικά:Ο τόπος μας είναι γεμάτος κάστρα και πύργους. Βλέπεις απάνω στα βουνά και στους γκρεμούς χτισμένα τειχιά νεροφαγωμένα, που στέκουν βουβά και αμίλητα. Τα πιο πολλά από την πολυκαιρία έχουν γίνει ένα με το βράχο και δεν τα ξεχωρίζει το μάτι από μακριά πως είναι χτισμένα από άνθρωπο κ.λ.π. Παρακάτω προσθέτει:Τί ιδρώτα έχυσε το κορμί μου, τί αγκομαχητώ τραβηξα ανεβαίνοντάς τα πάνω στους ξερόβραχους για να ειδώ και να σπουδάξω από κοντά αυτά τα αραχνιασμένα χαλάσματα.....Φόβος πιάνει τον άνθρωπο αν βρεθεί μοναχός μέσα σ'αυτά τα στοιχειωμένα νεκροταφεία......
Κάπως έτσι στα παιδικά μου χρόνια στις δεκαετίες 1950-60, πάντοτε μόνος μου, πολλές φορές περνοδιάβηκα κατσικόδρομους φτάνοντας στο κάστρο της Άλβαινας(Μίνθης). Γύριζα γύρω-γύρω από τον πύργο και έβλεπα πολλά εκεί. Μερικά από αυτά τα έχουν δει και τα έχουν καταγράψει και άλλοι κάνοντας αναφορά στο θρυλικό κάστρο Αράκλοβο του Δοξαπατρή Βουτσαρά. Απ'όσα είδα πολλά τα έχω καταγράψει και δημοσιεύσει. Υπάρχουν όμως πολλά άλλα τα οποία επεξεργάζομαι προσπαθώντας να βρω ιστορικές πηγές που να πιστοποιούν όσα θέλω να παρουσιάσω.
Η τοπική παράδοση μας άφησε κάποιες αόριστες πληροφορίες για εκκλησίες του κάστρου και για πανηγύρια. Οι παλαιοί μιλούσαν για κάποιο ναό στο Παλιοχώρι λίγο πριν τη σπηλιά της Αγιασωτήρας. Εκεί ανάμεσα στα χαλάσματα διακρίνονται και σήμερα ίχνη από τα θεμέλια ενός στενόμακρου κτιρίου από δυτικά πρoς ανατολικά. Ποιός να τολμήσει να ξεχώσει αυτά τα θεμέλια εκτός από το επίσημο κράτος (Αρχαιολογία) και να εξακριβωθεί αν εκεί ήταν η εκκλησία του Αγίου-Νικολάου; Πλήρης αδιαφορία, κανείς δεν ενδιαφέρεται, κανείς δεν παροτρύνει τους άλλους. Η ιστορία ενός τόπου ξεχασμένου όπως η περιοχή του κάστρου του Αρακλόβου, δεν αποκρυπτογραφείται από τις καρέκλες των γραφείων. Για το θέμα του Αγίου-Νικολάου του κάστρου ερεύνησα την τελευταία 20ετία και κάτι βρήκα αλλά με ελάχιστα στοιχεία που έρχονται από την εποχή της Α' Τουρκοκρατίας στην Πελοπόννησο 1466-1685. ΠΗΓΗ,βιβλίο ΝΤ.Αντωνακάτου-Τ.Μαύρου(ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ-ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 1979 τόμος β'σελ.178-179). Εκεί γίνεται λόγος για τη σκήτη του Αγίου-Νικολάου στο κάστρο του Αρακλόβου σαν πιθανό μετόχι της μονής Βαρσών Αρκαδίας. Την καταγραφεί αυτή την έχει κάνει ο Θ.Βαγενάς (Αρκαδικά τεύχος 2,1974), με την υπόμνηση ότι η σκήτη αυτή σχετίζεται με τη θέση του κάστρου που κατά καιρούς το έχουν τοποθετήσει σε δεκαέξι διαφορετικά σημεία.
Σήμερα κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει με σοβαρά επιχειρήματα τη θέση του Αρακλόβου που βρίσκεται στο Παλιοχώρι της Άλβαινας(Μίνθης). Τα στοιχεία που υπάρχουν για τη θέση του εκεί είναι ατράνταχτα αλλά οι μελέτες δεν έχουν ακόμα δημοσιευθεί. Υπάρχουν αποδείξεις που πιστοποιούν ότι το κάστρο στο Παλιοχώρι,  χτίστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού στα μέσα του 6ου μ.χ. αι. και αυτό είναι ένα από τα δώδεκα κάστρα του Μοριά που αναφέρει το χρονικό του Μορέως κατά την Φράγκικη κατάκτηση. Η τοπική παράδοση αναφέρει ένα ακόμα στοιχείο για το θέμα αυτό. Οι κάτοικοι του Αρακλόβου(σήμερα Παλιοχώρι) και του πλησίον ερειπωμένου χωριού Χρυσούλι, εποίκησαν την Καλίδονα ενώ άλλοι εγκαταστάθηκαν στην Άλβαινα και του Μπάρτζελη. Οι απόγονοι αυτών των εποίκων έχτισαν στα νέα τους χωριά ενοριακούς ναούς προς τιμή του Αγίου-Νικολάου.
 

ΣΚΗΤΗ:Μικρή μονή που αποτελεί παράρτημα άλλης μεγαλύτερης ή ερημητήριο μοναχού(Λεξικό ΠΑΠΥΡΟΣ)
ΜΕΤΟΧΙ:Κτήμα που ανήκει σε μοναστήρι με διάφορες εγκαταστάσεις(Λεξικό ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ).Tοιχογραφία Φ.Κόντογλου

KΛΕΦΤΙΚΕΣ ΚΟΥΒΕΝΤΕΣ[Λαλιές] ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

Στα χρόνια της Κλεφτουριάς, οι κουβέντες  λίγες, περιεκτικές, επιγραμματικές, αλλά με πολλή μεγάλη σημασία, τόσο για τον σκλαβωμένο λαό, όσο και τους αγέρωχους Κλεφτοκαπεταναίους. Κάποιες από αυτές τις κουβέντες τις κατάγραψε ο Μεγάλος Φιλέλληνας ΚΛΑΥΔΙΟΣ-ΚΑΡΟΛΟΣ ΦΩΡΙΕΛ, ενώ άλλες περνώντας μέσα από ιστορικά κείμενα, την παράδοση, την Δημοτική μας ποίηση και τα τραγούδια, έφθασαν σε εμάς. Δεν χρειάζονται περισσότερα στον πρόλογο αυτό και εισερχόμεθα στην ουσία, χωρίς  να τηρηθεί Αλφαβητική σειρά.

1.Κλέφτης Ήμερος: Λεγόταν ο φιλήσυχος, υποταγμένος στην Τούρκικη εξουσία, ο Αρματολός, οπλισμένος για την ασφάλεια κάποιας περιοχής. Στην Πελοπόννησο δεν αναφέρονται σώματα Αρματολών και Αρματολίκια, αλλά υπήρξαν μόνον οι Κάποι[Αστυνόμοι των Καζάδων],ετυμ.από το Ιταλικό capo=αρχηγός.

2.Κλέφτης Άγριος: Ήταν ο ανυπότακτος οπλοφόρος που συνέχεια πολεμούσε τον κατακτητή.

3.Κλεφτοχώρια: Ήταν χωριά σε ορεινούς τόπους, άγριους και απόκρημνους [αετοφωλιές],όπου συνήθως διαβιούσαν, ετροφοδοτούντο και υποθάλποντο οι Κλέφτες.

4.Παγανιά: Απεκαλείτο  η συγκέντρωση και εξόρμηση Κλεφτών ή Αρματολών για εκστρατεία ή επιχείρηση και εξόντωση αντιπάλων ή σύλληψη. Η λέξη είναι Ελληνική, παράγωγος της αρχαίας [παγή], που σημαίνει παγίδα. Εξακολουθεί να ακούγεται σήμερα η λέξη παγάνα στο κυνήγι θηραμάτων[αγριόχοιρων κ.λπ.].

5.Καπετάνιος: Ήταν ο αρχηγός Κλεφτών ή Αρματολών. Το αξίωμα ελέγετο καπετανάτο, ετυμολ. από το Βενετ.Capital= κεφαλή και το Λατ.capetanio.

6.Παλληκάρια: Απεκαλούντο οι Κλέφτες και Αρματολοί από τον Καπετάνιο τους. Το πιο άξιο από τα παλληκάρια, ελέγετο Πρωτοπαλλήκαρο, Υπολοχαχός, Υπασπιστής και Γραμματέας όταν ήταν υπεύθυνος για την αλληλογραφία. Ετυμολ.από το Ελληνιστικό Παλληκάριον, υποκοριστικό του Πάλλαξ/Πάλληξ(ο νεαρός σύντροφος πολεμιστή).

7.Δερβένι και Δερβένια: Ήταν τα στενά φυλασσόμενα περάσματα. Η υπηρεσία φύλαξης στα Τούρκικα ελέγετο ντερβαντάζ-ναζίρ, ο δε αρχηγός της φρουράς αυτής απεκαλείτο Δερβέναγας. Η λέξη ετυμολογείται από το Τούρκικο =derbent.

8.Μετερίζι: Ελέγετο το πρόχειρο οχυρό από πέτρες, στο οποίο εμάχοντο προστατευόμενοι οι Κλέφτες. Η λέξη είναι  δαν.από το Τούρκικο  meteris. Στην  γλώσσα την Κλέφτικη ελέγοντο και   ΤΑΜΠΟΥΡΙΑ.

9.Γιουρούσι: Ελέγετο η εφόρμηση με τα σπαθιά προς διάσπαση πολιορκίας ή την  κατάληψη  κάποιας θέσης με έφοδο. Προήλθε από το Τούρκικο=Yuruyus.

10.[Περνάει το βόλι στο δαχτυλίδι]: Η φράση διετράνωνε την σκοπευτική ικανότητα Κλεφτών και Αρματολών. Σήμερα αντί για το βόλι, ακούγεται η λέξη σφαίρα.

11.[Φωτιά στη Φωτιά]: Με αυτή την έκφραση εννοούσαν τον πυροβολισμό εκεί που τη νύχτα έβλεπαν λάμψη πυροβολισμών από αντιπάλους. Κατά την ημέρα άλλαζε η έκφραση με την[καπνό στον καπνό] που είχε την ίδια σημασία. Σήμερα θα λέγαμε [πυροβολισμός στον πυροβολισμό].

12.Πήδημα: Απεκαλείτο η ικανότητα κλεφτών και Αρματολών στο άλμα. Χαρακτηριστική αναφορά γίνεται για την επίδοση στο πήδημα του Καπετάν  Νικοτσάρα. Η λέξη είναι παράγωγος του αρχαίου ρημ.πηδώ   το οποίο σταδιακά αντικατέστησε το άλλομαι. Η ικανότητα αυτή των προγόνων μας συνοδεύετο ταυτόχρονα  με εκείνη στο τρέξιμο την αποκαλούμενη ωκυποδία (ταχυποδία).

13.[Καλό μολύβι]: Ήταν συνηθισμένη έκφραση των κλεφτών στα συμπόσια κατά την ανύψωση των ποτηριών. Σημειώνεται ότι προτιμούσαν τον θάνατο από βόλι, παρά την  αιχμαλωσία και τους βασανισμούς.

14.Σφαγάρι: Αποκαλούσαν τον γενναία φονευθέντα στη μάχη Κλέφτη.

15.Ψοφίμι: Αποκαλούσαν αυτόν που πέθανε από αρρώστια.

16.[Να μου πάρεις το κεφάλι]: Ήταν συνηθισμένη παράκληση και εντολή του ετοιμοθάνατου Κλέφτη προς τους συντρόφους του, να του κόψουν το κεφάλι για να μην το πάρουν οι Τούρκοι. Είναι γνωστό το δίστιχο: Να μην το πάρουν τα σκυλιά και μου το μαγαρίσουν.

17.Καραούλι: Είναι λέξη που ακούγεται και σήμερα. Σημαίνει τη σκοπιά, το πόστο, την υπηρεσία φρούρησης που εκτελούσαν οι Κλέφτες για την ασφάλεια τους. Η λέξη ετυμολογείται από το Σλάβικο =karaul. Τοπικά σε περιοχές της  επαρχίας Ολυμπίας υπάρχουν τοπωνύμια αποκαλούμενα  Ποστούλια, που αποδίδουν την έννοια Καραούλι. Το πόστο προήλθε από το Ιταλικό  Posto= η θέση.

18.Μπαμπεσιά: ‘Ελεγαν την προδοσία με δόλιο τρόπο, κυρίως με παράβαση της εμπιστοσύνης[λόγου τιμής]. Η λέξη προήλθε από το Αλβανικό  bese.

19.Mπραζέρης: Ήταν ο αδελφοποιτός ή σταυραδερφός. Αποτελεί παραλλαγή του Βουλγάρικου Μπράτιμος. Δεν υπάρχει σχέση με την  Αλβανική λέξη Μπράτε, που  κάποιοι προβάλλουν, γιατί στην Αλβανική, η έννοια αποδίδεται με το Βλάμης.

20.Χωσιά: Απεκαλείτο η ενέδρα στον εχθρό. Ελληνική μεσαιωνική λέξη προελθούσα  από το ρήμα χώνω, τύπος του ελληνιστικού χωννύω=κρύπτομαι. Οι χωσιές απετέλεσαν συνηθισμένη μορφή αγώνα εναντίον των στρατευμάτων του Ιμπραήμ. Η λέξη πέρασε στην δημώδη ποίηση και τα τραγούδια[[στρατιωτικός από χωσιά, του ρίχνει μες΄το σχίντο]]

21.Πυριόβολος: Απεκαλείτο ατσάλινο εργαλείο με το οποίο κτυπούσαν την στουρναρόπετρα[πυριτόλιθο] που σπίθιζε και μετέδιδε φωτιά στην ΄Ισκα. Είναι τύπος του πυροβολώ.

22.Ίσκα : Επεξεργασμένος μύκητας κάποιων δένδρων, εύφλεκτος. Λέξη παράγωγος του Λατινικού  ΙSCA =τροφοδοσία τουφεκιού. Πιθανώς όμως να προήλθε από το Τούρκικο ISIK=φωτιά. Γνωστό το ποίημα με τον στοίχο:

Φυσέκια βόλια έχομεν, πυριόβολους και ίσκα

Επάνω στα ψηλώματα να πιάσουμε οι Κλέφτες.

23.Ράχη σε Ράχη: Η φράση αποτύπωνε την ικανότητα ορισμένων μακρύκαννων όπλων[λαζαρίνες, σισανέδες] του αγώνα, που τα βόλια τους έφθαναν πολύ μακριά[από Ράχη σε Ράχη].

ΠΗΓΕΣ:1]Κλαύδιος-Κάρολος ΦΩΡΙΕΛ-Τα Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια.

            2]Γρηγοριάδης Αθανάσιος- ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ

            3]Βέης Νικόλαος- Δημώδη άσματα της Φιγαλίας

            4]Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας-ΠΑΠΥΡΟΣ5]Μπαμπινιώτης Γεώργιος- ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ.

            5]Μπαμπινιώτης Γεώργιος- ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ.

            AΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Μέσα από την Λαϊκή μας  Παράδοση και  κυρίως τις Θρησκευτικές πεποιθήσεις και εκδηλώσεις των προγόνων μας, παραλάβαμε τις έννοιες των λέξεων,[Τάμα],[Ζώσιμο] και [Περισχοινισμός].Την σημασία της κάθε μιας από τις λέξεις αυτές  θα την αναλύσουμε, με σκοπό να κατανοήσουμε κάτι παραπάνω και  να αντλήσουμε στοιχεία των ηθών και των εθίμων του Λαού μας.

1.Το Τάμα ή Τάξιμο ήταν και είναι η υπόσχεση προσφοράς κάποιου δώρου ή αφιερώματος. Από θρησκευτικής πλευράς είχε την έννοια της  ιερής υπόσχεσης,  προσφοράς στο ναό κάποιου Αγίου, στην περίπτωση της εκπλήρωσης  μιας συγκεκριμένης επιθυμίας, για την οποία έγινε επίκληση της ιερής παρέμβασης. Τελικά στις περισσότερες των περιπτώσεων το τάμα ή η δωρεά  προσφερόταν, χωρίς να αναμένεται η ευόδωση της επιθυμίας. Tο τάμα και το τάξιμο ή τάσσιμο  εκτός από την καθαρά  θρησκευτική έννοια, το συναντάμε στην λαϊκή μας παράδοση σε πολλές άλλες εκφράσεις όπως:[έταξα προίκα], [μην τάξεις Αγίου και μικρού παιδιού], [του έταξε λαγούς με πετραχήλια]. Εκτός από τις παραπάνω έννοιες, το [τάξιμο] το ακούμε για τα νεογέννητα και άρρωστα βρέφη, στη φράση [το έταξα  στην χάρη του  Αγίου, να γίνει καλά],με την  υπόσχεση να λάβει το όνομά του. Το ρήμα τάζω και το ουσιαστικό τάμα και τάματα, έχουν περάσει στα δημώδη άσματα όπως,[τάξε μανούλα τάματα], [τάζω κεριά στην Παναγιά, λιβάνι στους Αγίους], [το λουλουδάκι του Μπαξέ, πως θα με πάρει μούταξε] κ.λπ. Η ετυμολογία των παραπάνω λεκτικών τύπων ανάγεται στον Αόριστο του αρχαίου ρήματος τάσσω, έταξα[ΛΕΞΙΚΟ ΠΑΠΥΡΟΣ].

Τα τάματα εκτός από την μορφή προσφορών στους ναούς, μπορεί να ήταν και αφιερώματα όπως, εικόνας του Αγίου, ιερών σκευών, μυροδοχεία[φιάλες], ομοιωμάτων μελών του ανθρωπίνου σώματος [χεριού,δαχτυλου κ.λ.π.]  ή και ομοίωμα ζώων [αλόγου ή βοδιού]. Παρόμοια αφιερώματα βρίσκονται τυχαία κοντά σε χαλάσματα εκκλησιών, αλλά και σε Αρχαιοελληνικούς Ναούς, διότι αφιερώματα προσέφεραν και οι αρχαίοι προγονοί μας, τα οποία αποκαλούντο ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ. Πέτρινα, κεραμικά, μεταλλικά [χρυσά, αργυρά, χάλκινα, και από ήλεκτρον], αναθήματα ή τάματα βρίσκονται κατά καιρούς στα ερείπια ιερών, αρχαίων ναών και εκκλησιών που  εκτίθενται σε Μουσεία ή φυλάσσονται σε συλλογές.

2.Το Ζώσιμο με την θρησκευτική έννοια στα παλαιότερα χρόνια ήταν μία συνήθεια  καλά ριζωμένη στην συνείδηση των κατοίκων της Ελληνικής υπαίθρου και  κυρίως της Πελοποννήσου. Σαν  ντοπιολαλιά ακουγότανε τακτικά [θα ζώσω Εκκλησιές και Μοναστήρια για να γίνει καλά………….].Σήμερα  λίγοι γνωρίζουν αυτό το χριστιανικό έθιμο και πολλοί λιγότεροι έχουν γνώση του τελετουργικού μέρους του Ζωσίματος. Μία περιγραφή συναντάμε στο Βιβλίο του Φιλόλογου, Σχολάρχη και Ιερωμένου Παναγιώτη ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ, με τίτλο ΠΕΡΙΣΥΝΑΓΩΓΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΥΛΗΣ και ΕΘΙΜΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ, έκδοση 1887,ΒΙΒΛΙΟΠΏΛΕΙΟ ΝΟΤΗ ΚΑΡΑΒΙΑ, όπου καταγράφονται τα εξής:[[Όταν ασθενεί τις ή ζώον εν οικογενεία, επικαλούμενοι οι περί τον νοσούντα προς θεραπείαν και ίασιν  τούτου, συν τοις άλλοις και την θείαν  αντίληψιν και αρρωγήν του προστάτου ή πολιούχου Αγίου, περιζωννύουσι τον Ναόν δια κηρωτικής κλωστής. Υπόσχονται ίνα μετά την ανάρρωσιν του ασθενούς προσενέγκουσι ποσότητα κηρού, λιβανωτού, ένδυμα του πάσχοντος, ιδία γυναικός κ.λ.π. ή εικόνιον  αργυρούν, όπερ εκπληρούσιν απαρεγλίτως.]].Αυτά καταγράφει ο μεγάλος πνευματικός άνδρας και κατά πάσα πιθανότητα αφορούν τις συνήθειες των κατοίκων της Επαρχίας Γορτυνίας, που ήταν τόπος καταγωγής του. Φαίνεται από την παραπάνω περιγραφή του ότι η προσφορά του κεριού μετά το ζώσιμο είχε την έννοια του τάματος και πραγματοποείτο μετά την αποθεραπεία. Στον τόπο καταγωγής μου  αντίθετα ,το ζώσιμο είχε την έννοια της παράκλησης και η προσφορά γινότανε άμεσα μετά την παρασκευή των κεριών. Ακόμα τα ζωσίματα και οι προσφορές κεριών, δεν αφορούσαν μόνο τις αρρώστιες, αλλά και άλλες δύσκολες καταστάσεις της καθημερινής ζωής. Το τελετουργικό μέρος ήταν απλό και πάντοτε ήταν παρών ο ιερέας, ο οποίος ευλογούσε με ευχές  την κεροκλωστή και το μελισσοκέρι [ή μοσχοκέρι], τα οποία ο ικέτης άφηνε στην πόρτα της Εκκλησίας. Μετά από αυτό με την κλωστή έζωναν περιμετρικά το κτίριο, κινούμενη η ικέτιδα από δεξιά, μία φορά φθάνοντας πάλι στην πόρτα. Στο σπίτι γινότανε η παρασκευή των κεριών, κόβοντας την κλωστή σε  ίσα κομμάτια την οποία εμβάπτιζαν πολλές φορές μέσα στο λιωμένο κερί, μέχρι να πάρει το  ανάλογο  πάχος .Γνωρίζω ότι συγγενικά μου πρόσωπα το 1941 έζωσαν τον ναό του Αγίου Νικολάου στο χωριό, ικετεύοντας για την απελευθέρωση του πατέρα μου, από την αιχμαλωσία που τελούσε στην Ιταλία συλληφθείς στο μέτωπο της Αλβανίας. Το ζώσιμο εκκλησιών γνωρίζω ότι γινότανε για λύτρωση από σοβαρές αρρώστιες και μάλιστα της κατηγορίας των ανιάτων , με την μορφή πάντοτε της ικεσίας και όχι του τάματος. Οι πρόγονοι  μας συνήθιζαν να ζώνουν τον ναό της Παναγίας[νεκροταφείο],την 15^η Αυγούστου μετά την λειτουργία. Την 20^η  Ιουλίου στην κορφή του βουνού της Μίνθης, έζωναν τον Άγιο Ηλία, για την προστασία των κοπαδιών από τις επιζωοτίες. Από το ρήμα ζώνω και τις παράγωγες λέξεις έχουν  προέλθει οι λαϊκές εκφράσεις [Με ζώσανε τα φίδια-προαίσθημα κακού],[Μας περιζώνουν  οι εχθροί],[Θα ζώσω βουνά και καταράχια να σε βρω-με την σημασία του θα περπατήσω γύρω-γύρω],[Έζωσα τον τόπο ψάχνοντας] κ.λπ.

3.Ο περισχοινισμός, είναι μία διαχρονική συνήθεια όχι μόνο  Ελληνική. Στους αρχαιοελληνικούς  χρόνους, η έννοια του  απεδίδετο με τη λέξη  Τέμενος, που αρχικά σήμαινε τον ξεχωριστό τόπο γης, το ιερό άλσος  το αφιερωμένο σε θεό ή ήρωα και ήταν κάτι ξεχωριστό από τον Ναό. Εκεί στα Τεμένη υπήρχε ο βωμός και ο τόπος ξεχώριζε με περιμάντρωση. Το ρήμα περισχοινίζω και το παράγωγο ουσιαστικό περισχοινισμός[ο],τα συναντάμε από τους αρχαίους χρόνους με την σημασία-του δένω ολόγυρα με σχοινί, περιβάλλω- περικλείω- περιφράσω με σχοινί ή διαχωρίζω κάτι με τον ίδιο τρόπο. Αυτό συνέβαινε στα Αθηναϊκά  Δικαστήρια, σε τόπους λατρείας, σε τόπους τελετών, σε οικισμούς για την προστασία από  επιδημικές ασθένειες. Με το πέρασμα των χρόνων η συνήθεια του περισχοινισμού, επεκτάθηκε σε τόπους που εκτελούντο έργα για την πρόληψη ατυχημάτων ή σε επικίνδυνα σημεία[ποτάμια, λίμνες, ορύγματα, βράχια κ.λπ.] Tα κάγκελα της Ελληνικής  Βουλής, είδος περισχοινισμού ήταν, αλλά ο λαός μας ποτέ δεν κατάλαβε τι προστάτευαν. Απ΄ότι φαίνεται στους πληθυσμούς  της υπαίθρου ο περισχοινισμός επικράτησε κυρίως σε τόπους λατρείας και σε οικισμούς με σκοπό την προστασία από τις  αρρώστιες και τα κακά πνεύματα[δαίμονες, φαντάσματα, νεράϊδες] ή και τα  φυσικά φαινόμενα, ιδίως τους κεραυνούς, θεομηνίες , ξηρασίες κ.λπ.

Ο ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΣ

O Μοναχός ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΣ,που σύμφωνα με σύνδεσμο που μου κοινοποίησε ο φίλος Γιώργος ΚΑΡΑΜΠΕΣΙΝΗΣ είναι το πρόσωπο που λάτρεψε ο λαός του Μοριά και το κατέτρεξε η Πολιτική και Εκκλησιαστική εξουσία.Το 1848 πέρασε από την Άλβαινα προσπαθώντας να συγκεντρώσει χρήματα για να κτίσει στο χωριό ΑΡΜΠΟΥΝΑ Ναίσκο της Κοίμησης της Θεοτόκου .Φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Δημήτρη Γεωργούλια και δέχθηκε τους θεοσεβούμενους χωριανούς στην ύπαιθρο σε χωράφι που το λένε Σπολιάνα.Εκαυτηρίασε τις δεισιδαιμωνίες που είχαν κυριεύσει τις αθώες ψυχιές και προφήτευσε πολλά που όλα τον δικαίωσαν όπως ετονιζε η αείμνηστη γιαγιά μου Θανασία ΚΛΩΝΑΡΗ το γένος ΣΕΣΕ Νικολάου.Ακούστε φίλοι μου μερικές προφητείες του Αγίου Μοναχού.Στον Κάμπο της Ζαχάρως και του Κακοβάτου θά περάσει σε λίγο καιρό ένα μεγάλο αγριογούρουνο[το τραίνο].Θα έρθει καιρός και ο κόσμος θα ζωσθεί με μία ξέσρτιφτη κλωστή[ο τηλέγραφος].Θα ανοίξει ένα πόρτο[δρόμος] που θα φεύγουν oi άνδρες και στις γυναίκες τους θά έμεναν οι φοστανέλες στα χέρια τους[η μετανάστευση την Αμερική[].Το βιός[περιουσία τεράστια]των ΣΕΣΑΙΩΝ θα χαθεί σύντομα επειδή Ο Προεστός Δημήτρης ΣΕΣΕΣ έταξε να κτίσει τον Αγιολιά στη Βουνούκα και το τάμα του το ξέχασε[αυτό και άν δεν επαληθεύθηκε πλήρως;]

                                                             ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΣΤΑ ΧΡOΝΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ

“Ήταν όλα σιωπηλά,  γιατί τα έσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά” 

Έτσι ακριβώς όπως το έγραψε ο Εθνικός  μας Ποιητής. Η απελπισία όμως και το πυκνό σκοτάδι  που επικράτησαν στον Ελληνικό τόπο μετά την Τούρκικη κατάκτηση, δεν κατέβαλλαν το Έθνος. Κάποια ηλιαχτίδα αχνόφεγγε στις  ψυχές των σκλαβωμένων. Αυτό που αναπτέρωνε  την πίστη και ενδυνάμωνε την Ελληνική συνείδηση, ήταν η γνώση  της καταγωγής πλασμένη μέσα από την ιστορία, την παράδοση και την χριστιανική πίστη.

Οι  Ρωμαϊκές, Σλάβικες, Φράγκικες, Αρβανίτικες ή άλλες επιδράσεις, συγχωνεύτηκαν και ξεχάστηκαν  κάτω από την επίδραση του Ελληνικού μεγαλείου. Όλοι Έλληνες δήλωναν, ενώ  για τους κατακτητές ήταν οι Ραγιάδες και οι άπιστοι. Εκτουρκισμοί έγιναν αθρόοι αλλά το τούρκικο αίμα έμεινε έξω από το σύνολο του Ελλαδίτικου χώρου.

Οι φωτισμένοι[εγγράμματοι] της εποχής εκείνης, φάνηκαν αν μη τι άλλο  λίγοι για την περίσταση, αφού έφυγαν από τα Ελληνικά εδάφη για τη Δύση, όπου μεγαλούργησαν μεν, αλλά τον σκλαβωμένο λαό τον άφησαν στη δύστυχη του μοίρα.

Το εκκλησιαστικό κατεστημένο,[Πατριαρχείο, Μητροπόλεις, Επισκοπές, Κληρικοί όλων των βαθμών, το πλήθος των μοναχών των Μοναστηριών προσέπεσαν στον πορθητή και πέτυχαν, προς όφελός τους,  τα περιβόητα  ΠΡΟΝΟΜΙΑ, με απαραβίαστους τίτλους ιδιοκτησίας για την Εκκλησιαστική περιουσία[ΒΑΚΟΥΦΙΑ], δείχνοντας πλήρη αδιαφορία   για τον απλό κόσμο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς, ότι την στιγμή που εκπορθείτο η Βασιλεύουσσα, στην Εκκλησία και στις  Μονές είχαν βολευτεί 300.000 ρασοφόροι, ενώ η υπεράσπιση της Πόλης είχε αφεθεί στα χέρια 12.000 υπερασπιστών  και οι περισσότεροι ήταν Γενουάτες και όχι Ορθόδοξοι. Το ίδιο έγινε και κατά την μακρόχρονη σκλαβιά, κατά την οποία ελάχιστοι ιερωμένοι  ξεχώρισαν και τίμησαν τον τίτλο τους  και τα ράσα που φορούσαν. Η πλειοψηφία από αυτούς αποτέλεσαν όργανα της  Τουρκικής Διοίκησης, και υπηρέτησαν την Σουλτανική εξουσία. Μέχρι εδώ γιατί θα χαρακτηριστώ ως συνήθως Αγιοκατήγορος και άθρησκος, που δεν είμαι.

Για όλα τα παραπάνω παραπέμπω στο Βιβλίο του Θεόδωρου Δημοσθ.ΠΑΝΑΓΟΠΟ- ΠΟΥΛΟΥ  -Τα Ψιλά Γράμματα της Ιστορίας-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΝΕΛΙΟΣ 2009  και σε σελίδες του διαδικτύου[το άλλο 21..και στην Τριπολιτσά-ΟΔΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ],[Όσα δεν έγραψαν τα σχολικά βιβλία] κ.λπ. Ο χρηματισμός και η δωροδοκία για την απόκτηση εκκλησιαστικού αξιώματας, που δηλώνονται με τη λέξη ΣΙΜΩΝΙΑ, τα λέει όλα.

Μέσα σε όλα αυτά [σκληρή σκλαβιά, εγκατάλειψη από τους ομοδόξους, οι θεομηνίες, οι λιμοί[πείνες], οι λοιμοί[επιδημίες και κυρίως η πανούκλα] και η απαιδευσιά, ο απλός Έλληνας, ο σκλάβος, ο ραγιάς επέζησε και μάλιστα εξήλθε από τη δουλεία  δυνατότερος και περισσότερο ΕΛΛΗΝΑΣ. Πίστη του, η ελπίδα  για λευτεριά, στήριγμα του, τα απάτητα λημέρια της Κλεφτουριάς, πνευματική του τροφή, η ιστορία του γένους και η παράδοση για τα περασμένα μεγαλεία που τα διέκρινε πάνω στα χαλάσματα, στους αρχαίους ναούς και τα μνημεία. Διέξοδο στα δεινά του, του έδωσαν οι γιορτές και  τα πανηγύρια. Στους χρόνους της σκλαβιάς αφορμή για να γιορτάσουν και να διασκεδάσουν, ήταν οι μεγάλες ημέρες της χριστιανοσύνης[Πρωτοχρονιά, Φώτα, Αρχή νηστείας, Ευαγγελισμός, Πάσχα, Χρι- στούγεννα και οι ενδιάμεσες γιορτές]. Οι επέτειοι στις τοπικές εκκλησίες [Παναγίας, Άη- Γιάννη, Μεταμόρφωσης Προφ. Ηλία  κ.λπ.], καθώς και οι ονομαστικές γιορτές του βαπτιστικού ονόματος, αποτέλεσαν έθιμο για πανηγυρισμούς και ταυτόχρονα συνέδεαν την κοινωνία με το ΕΘΝΟΣ.

Φαγοπότια, τραγούδια και χοροί ήταν το ξέσπασμα των σκλαβωμένων. Στα συμπόσια[τραπέζια ή τάβλες] συνταίριαζαν τα  Δημοτικά μας τραγούδια και πήγαιναν μαζί, χορός τραγούδι και φαγοπότι.

Μια εκδήλωση που επέζησε αυτούσια από τα χρόνια της σκλαβιάς στην Πελο -πόννησο, ήταν ξεχωριστή και ακολουθείτο πιστά μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 -κυρίως στην επαρχία όσο υπήρχε ζωή- ήταν  το  ΚΑΛΕΣΜΑ ΚΑΙ Ο  ΧΟΡΟΣ  ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ το απόγευμα της Λαμπρής, που μετά την λειτουργία ακολουθούσε μεγάλος χορός με καθολική συμμετοχή και πρωτοπόρους τον ιερέα και τους  γεροντότερος. Το τραγούδι γνωστό σε ρυθμό Καλαματιανό:

[[Σήμερα μαύρα μου μάτια, σήμερα Χριστός Ανέστη,

σήμερα Χριστός Ανέστη και στους ουρανούς ευρέθη κ.λπ.]]

Περιγραφές για τις γιορτές και τα πανηγύρια την περίοδο της Τουρκοκρατίας έχουμε από την παράδοση, αλλά και από πολλά κείμενα. Στη Συλλογή ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ του Απόστολου ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΟΥ, έχει καταχωρηθεί περιγραφή από τον ΦΩΡΙΕΛ. Ο Γάλλος Φιλέλληνας καταγράφει παραστατικά περίπου τα ακόλουθα [[Κάθε Ελληνικό χωριό γιόρταζε κάθε χρόνο με την μεγαλύτερη επισημότητα τον Άγιο που έχει για πολιούχο. Όλα τα γύρω  χωριά συμμετείχαν σε τούτες τις γιορτές, πηγαίνοντας μαζικά. Η συνεργασία αυτή των διαφόρων χωριών στο ίδιο μέρος και για τον ίδιο σκοπό, είναι αυτό που σήμερα λέμε πανηγύρι…………..Από την παραμονή, το κάθε ένα από τα χωριά που επρόκειτο να παρευρεθεί, πήγαινε με τις πιο γιορτάσιμες  φορεσιές, ακολουθώντας τους μουσικούς σε πομπή. Στο καθορισμ- ένο μέρος, φρόντιζαν να ετοιμάσουν καταυλισμό στην ύπαιθρο, το κάθε χωριό ξε- χωριστά. Ο καταυλισμός ήταν ένα γραφικότατο ανακάτωμα από τσαντήρια[τέντες-σκηνές] και καλύβες πρόχειρες από χλωρά κλαδιά. Το πρωί της γιορτής ο κάθε ένας πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου που πανηγύριζε. Όταν επέστρεφαν στον καταυ- λισμό ετοίμαζαν το γιορτινό τραπέζι με αρνιά της σούβλας, κοκορέτσια και γενικά  φαγητά της υπαίθρου. Μετά το γεύμα άρχιζε η διασκέδαση με βιολιά, γκάϊδες και τραγούδια. Όλοι προς στιγμή ξεχνούσαν τους τούρκους αφεντάδες  και τα δεινά της σκλαβιάς. Αυτού του είδους οι συγκεντρώσεις συντελούσαν στον γρηγορότερο τρόπο μετάδοσης και εκλαϊκευσης κάθε νέου τραγουδιού. Τις επόμενες ημέρες τα νέα τραγούδια επαναλαμβάνονταν σε όλα τα χωριά που είχαν παραβρεθεί στο Πανηγύρι]].Ο αείμνηστος Ακαδημαϊκός Νίκος ΒΕΗΣ, στο σχόλιο του [πρόλογος του Βιβλίου του ΦΩΡΙΕΛ, ότι  όποιο τραγούδι ακούγονταν για πρώτη φορά σε πανηγύρι, γιaνόταν αμέσως  γνωστό].

ΠΗΓΕΣ

1] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ  Τόμος Ι΄.

2]Τα Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια CLAUDE  FAURIEL,Eκδόσεις Χ.ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ-Ν.ΝΙΚΑΣ 1955.

3]ΠΕΡΙΣΥΝΑΓΩΓΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΕΘΙΜΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ, Π.ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΔΜΟΣ 1887 ΠΑΤΡΑ.

4] Η τοπική παράδοση του χωριού Άλβαινα(Μίνθη) Ηλείας.

.

Η ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΟΣ ΗΡΩΑ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΣΙΟΣ: Ένας ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης με μεγάλη προσφορά σε όλον τον Αγώνα. Αρίστευσε προσβάλλοντας προφυλακές και οπισθοφυλακές του Ιμπραήμ στη Μεσσηνία και πλαγιοκοπώντας τους Αιγυπτίους με τον κλεφτοπόλεμο. Γι’αυτόν λίγοι τόλμησαν να γράψουν επειδή ήταν πολέμιος των Κοτζαμπάσηδων των Βαυαρών και του Βασιλιά. Ένα απόσπασμα 10 σελίδων από το βιβλίο Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ-ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΙΝΑΣ, έχει δημοσιευθεί στο Χρονολογιό μου [FB] κατά το παρελθόν. Ανατρέχοντας σε γραπτές πηγές βλέπουμε να προβάλλεται η ληστρική δράση και όχι οι ηρωϊκές πράξεις και η προσφορά του στον αγώνα της πατρίδας μας. Από την τοπική κυρίως παράδοση έχουμε πολλές πληροφορίες για το πρόσωπο αυτό, που μυθοποιήθηκε μετά τον θάνατο του.
Ήταν νόθο παιδί γνωστής Ελληνίδας από το χωριό Σκλήβα [σήμερα Μηλιά] του Δημοτικού διαμερίσματος Ζαχάρως Ηλείας.
Το επώνυμο του ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΣΙΟΣ ή ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΗΣΙΟΣ, δεν έχει σχέση με την Περιοχή Κοντοβούνια Μεσσηνίας, ήταν αγνώστου πατέρα και γεννήθηκε το 1805 στην αγροτοδασική περιοχή της Κοστομέρας και σε αγροικία του Αδάμη Μαυροειδή.
Δεν είναι αλήθεια όπως έχει γραφτεί, ότι ήταν από την Κοπάνιτσα [σήμερα Κρυονέρι] της Φιγαλείας ή το κοντινό χωριό Βερβίτσα [σήμερα Πετράλωνα].
Δεν φαίνεται καθόλου λογικό να επέδειξε ληστρική δράση πριν του 1821, διότι ήταν έφηβος κατά την κήρυξη της Επανάστασης. Όμως είναι βέβαιο ότι ήταν άξιος νέος, πανέξυπνος, άριστος σκοπευτής, ικανότατος σπαθομάχος και γοργοπόδαρος.
Από σύμπτωση βρέθηκε την άνοιξη του 1821 στο στρατόπεδο του Βαλτετσίου, όπου πρσέλκυσε την προσοχή του Θ.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ και πολλών άλλων Καπεταναίων. Γρήγορα οπλίσθηκε και διακρινόμενος στις μάχες, του απονεμήθηκε ο βαθμός του Εκατόνταρχου.

                                   ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΙΜΕΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ

                                                          ΣΤΡΟΥΓΚΑ

Η λέξη στρούγκα [η], αν και δεν είναι  Ελληνικής  προέλευσης, έχει μπει για καλά από τα χρόνια του Μεσαίωνα στο  λεξιλόγιο της πατρίδας μας και σήμερα την συναντάμε  με πολλές έννοιες. Αρχίζοντας από το φαιδρό[[ μούγγα στην στρούγκα] που σημαίνει την βουβαμάρα στο ακροατήριο ή στους υπηκόους. Σημαίνει  επίσης το σύνολο των οπαδών που ακολουθούν  τυφλά και υποτακτικά τον αρχηγό τους, την υποταγή σε διαταγές των ανωτέρων και τέλος η φράση[[τον έβαλαν στην στρούγκα]]σημαίνει τον εγκλεισμό στην φυλακή.

Η λέξη είναι Βλάχικη [αρωμουνική] και σημαίνει το μαντρί, την στάνη. Με αυτή την σημασία σήμερα ακούγεται στα λεξιλόγια όλων σχεδόν των Βαλκανικών Χωρών με ελάχιστες φωνητικές αλλοιώσεις. Κατά κύριο λόγο εννοείται η μόνιμη[πετρόχτιστη] ή πρόχειρη[με   ξυλοπασάλους] κατασκευή, όπου άρμεγαν τα πρόβατα, τα γίδια και πολλές φορές  τα γελάδια.

Στον Ελλαδικό χώρο υπάρχουν μαρτυρίες από τον Μεσαίωνα και υποδεικνύονται τόποι μόνιμης ή πρόχειρης εγκατάστασης  βοσκών, κυρίως σε ορεινές περιοχές, όπου η κάθε οικογένεια εκεί είχε την δική της στρούγκα, το δικό της μαντρί και το δικό της καλύβι. Τις στρούγκες  σαν μόνιμες εγκαταστάσεις τις βλέπουμε σήμερα έρημες, κτισμένες σε σχήμα  κύκλου ή αβγού και ακούγονται με το όνομα [Πετρόστρουγκες, Παλιόστρουγκες ή και Κούρτες]. Στην Αργολίδα η κορυφή του Μαυροβουνίου, λέγεται Στρουγκίτσα.

Οι στρούγκες ή μάνδρες, είχαν μία ή δύο και περισσότερες ποριές [εξόδους] των ζώων για το άρμεγμα και ανάλογο αριθμό από στουγκολίθια, όπου εκάθονταν οι αρμεχτάδες. Αρκετά κοντά υπήρχαν ξύλινοι κρεμανταλάδες που κρέμαγαν τις βεδούρες, τον τσύτουρα ή κούτουλα [μετρητής του γάλατος δύο[2] οκάδων], οι φούρκες που κρέμαγαν τα λεβέτια με το γάλα και πολλές άλλες πρακτικές κατασκευές, κυρίως ντουλάπια στις μάνδρες για την φύλαξη των δοχείων της μαγιάς και των εξαρτημάτων, όπως: [τσαντίλες, κουτάλες, κεψέδες, τρίφτες] κ.α.

                                             ΜΑΝΤΡΙ ΚΑΙ ΜΑΝΤΡΑ

Τα μαντριά που πολλές φορές τα χρησιμοποιούσαν και για το άρμεγμα, τα ακούμε με το  όνομα [Μάνδρες]] και υπάρχουν τοπωνύμια που μας τα θυμίζουν όπως: [Γιδόμαντρες ή Βοϊδόμαντρες]. Στα όρια της Κορινθίας  με την Αργολίδα, μία κορυφή του βουνού Ολίγυρτος, λέγεται Γιδόμαντρα. H Λέξη μάνδρα είναι αρχαιοελληνική, με την σημασία της κατοικίας της περιτειχισμένης.Κατά τον Μεσαίωνα μάνδρα ελέγετο το Μοναστήρι απ΄όπου προήλθε ο τίτλος του Αρχιμανδρίτη. Στο ποιμενικό λεξιλόγιο το μαντρί σημαίνει την πέτρινη ή από κλαδιά κατασκευή, όπου εδιασφαλίζονταν τα ζώα. Το μαντρί για τα βοοειδή και τα γίδια ήταν συνήθως με ψηλό τοίχο και  πάντοτε είχε σχήμα κυκλικό.Tο μαντρί, η μάντρα ή κούρτα, σημαίνει επιπλέον τον μόνιμο καταυλισμό [καλύβες] και τον σταυλισμό των  ζώων, όπου  συνήθως ήταν και οι εγκαταστάσεις για το άρμεγμα [οι στρούγκες].

                                                           Ο  ΒΟΡΟΣ

Ο βορός ή ο οβορός, είναι ο περίφρακτος τόπος που διανυκτέρευαν τα ζώα [γίδια, πρόβατα, γελάδια και άλογα]. Η λέξη είναι δάνειο από το Σλάβικο OBOR [σταύλος]. Πέτρινες κατασκευές βορών χρησίμευαν περισσότερο για τον σταυλισμό των γελαδιών και κυρίως των μικρών μοσχαριών. Για τα άλλα  ζώα οι κατασκευές ήταν ξύλινες με πασσάλους ή με κλαδιά, όλες σε κυκλικό σχήμα. Είναι συνηθισμένα σήμερα τα τοπωνύμια [παλιοβορός] ή και σκέτο [βορός], με ψηλούς τοίχους  και μία μεγάλη εμπατή[είσοδο] που την έκλειναν με την πλόχθη[ξύλινη πόρτα].

                                                          Ο ΤΣΑΡΚΟΣ

Τον περίφρακτο χώρο με πέτρες ή κλαδιά, όπου έκλειναν τα  μη απογαλακτισμένα μικρά ζώα, κυρίως τα αρνοκάτσικα [λιανώματα στην τοπική ομιλία], τον αποκαλούσαν  τσάρκο. Η λέξη αποτελεί δάνειο  της  Λατινική circus [κύκλος] από το σχήμα των κατασκευών. Διαπιστώνεται μάλιστα και το τοπικό ιδίωμα του ΤΣΙΤΑΚΙΣΜΟΥ, κατά το οποίο το Λατινικό γράμμα  C τρέπεται σε [τσ].  Η φράση  [[θα σε τσαρκώσω]], δηλαδή θα σου κόψω το φαγητό ή θα σου στερήσω την οικονομική βοήθεια είναι συνηθισμένη και αποτελεί ντοπιολαλιά στον τόπο καταγωγής μου.

                                                       ΤΕΝΤΟΤΟΠΙ-ΓΡΕΚΙ

Η περιοδική μετακίνηση των κοπαδιών για αναζήτηση  φυσικής τροφής ή για την αντιμετώπιση του χειμώνα, εξανάγκαζε τους προγόνους μας να βρουν τόπους πρόχειρης στέγασης των  ιδίων και των ζώων. Οι βοσκοί εστεγάζοντο στις Τέντες, κάτι παρόμοιο με τις σημερινές σκηνές. Οι κατασκευές ήταν απλές με την χρήση των σαλισμάτων, των υφαντών από τρίχα  γιδιών κυρίως,  τα οποία είχαν επεξεργασθεί σε νεροτριβές. Ένας μεγάλος πάσσαλος στερεωμένος στην γη  και πολλά σχοινιά κατάλληλα εφαρμοσμένα στα σαλίσματα, τα οποία τέντωναν και εστερέωναν κυκλικά  σε μικρά πασσαλάκια. Τους τόπους αυτούς, τους αποκαλούσαν  τεντοτόπια. Τα τεντοτόπια, τα  συναντάμε σήμερα και είναι διακριτά από την κυκλική περιμάνδρωση ύψους μέχρι ένα μέτρο και  την εστία που άναβαν φωτιά. Στα χειμαδιά, εκεί που ήταν εύκολη η περισυλλογή ελωδών φυτών [καλαμιών, βρούλων, ξιφαρόχορτων] κατασκεύαζαν καλύβες. Οι παλαιοί βοσκοί της Μίνθης που παραχείμαζαν στην περιοχή της  Ζαχάρως, άφησαν τοπωνύμια[τα Αλβαιναίϊκα καλύβια] που σήμερα είναι συνοικίες, στην Κορδόρουγα και στα Πέρα Καλύβια. Αυτά συνέβαιναν πριν την αστικοποίηση της περιοχής με την μόνιμη εγκατάσταση κυρίως Αλβαιναίων, από το 1860 και έπειτα.

Τα τεντοτόπια τα ακούμε σαν τοπωνύμια γύρω από το βουνό Μίνθη[Βουνούκα], ενώ παράλληλα αποκαλούνται και γρέκια με την επονομασία των παλαιών ιδιοκτητών. Γρέκια ΚΛΩΝΑΡΑΙΩΝ, Γρέκι του ΔΡΑΚΟΥ, Γρέκι ΣΕΣΑΙΙΚΟ κ.λπ. Γενικά με την λέξη γρέκι ή γραίκι, εννοούνται καταυλισμοί ανθρώπων με μαντριά για ζώα, ακόμα και οι αγροικίες των βοσκών ή αλλιώς τα στανοτόπια.

ΣΗΜ.Η λέξη γρέκι από πολλούς θεωρείται δάνειο από το Τούρκικο egrek. Αντίθετα ο Δρ.Κωνστ.ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, Καθηγητής Φιλολογίας, στο Βιβλίο ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ  ΗΛΕΊΑΣ-1948,θεωρεί την λέξη [γρέκι] δάνειο της Ιταλικής εκ του gregge=που υποδηλώνει την αγέλη[κοπάδι].

                                                         ΤΟ ΓΑΛΑΡΙ

Το γαλάρι [τα γαλάρια] ήταν πρόχειρες εγκαταστάσεις των κτηνοτρόφων όπου σταύλιζαν κυρίως την νύχτα τα γιδοπρόβατα, τα οποία είχαν  μικρά ή επρόκειτο το πρωί να τα αρμέξουν. Αν και σήμερα δεν διακρίνουμε τέτοιες κατασκευές, υπάρχουν πολλά τοπωνύμια που μας τα θυμίζουν.

Η λέξη γαλάρι[Μεσαιων.γαλάριον], προήλθε από το επίθετο (Γαλάριος, Γαλάρια, Γαλάριο), που προσδιόριζε τα γαλακτοφόρα ζώα. Η ετυμολογία παραπέμπει στο Ομηρικό[γάλα] .

Στο τοπικό λεξιλόγιο της Δυτικής Πελοποννήσου, εκτός από τα ζώα[γαλάρια] η λέξη [γαλάρι] επεκτάθηκε στο  μαντρί φύλαξης των γαλακτοφόρων ζώων, μόνιμης κατασκευής με πέτρες ή πρόχειρης με πασσάλους και κλαδιά. Αν δεχθούμε ότι  οι στίχοι ενός ποιμενικού τραγουδιού[[τα πρόβατα΄ναι στο μαντρί, τα γίδια στο γαλάρι]], αποδίδουν την έννοια της λέξης, τότε οπωσδήποτε γαλάρι είναι η εγκατάσταση φύλαξης των γαλακτοφόρων κατσικών.

                                           ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΠΟΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Περιμετρικά της κορυφής της Μίνθης[Βουνούκας], μιας περιοχής καθαρά αγροτοποιμενικής, υπάρχουν διάσπαρτα τα τοπωνύμια των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.

1.ΜΑΝΔΡΑ: Είναι τοποθεσία στην ανατολική συνοικία της Άλβαινας[τα Δημητρουλαίϊκα], κάτω από τον λόφο των Αγίων Αποστόλων. Εκεί σύμφωνα με την παράδοση υπήρχαν εγκαταστάσεις [στρούγκα, βορός, γελαδόμανδρα] της παλαιάς οικογένειας  Σέσερη.

2.ΠΕΤΡΟΣΤΡΟΥΓΚΑ: Υπάρχουν και σήμερα σημάδια στρούγκας και βορού, στην περιοχή Πετούλι της Γδυμνόρραχης. Η εγκατάσταση είναι πολλή παλιά και είναι άγνωστος ο ιδιοκτήτης.

3.ΠΑΛΙΟΣΤΡΙΟΥΓΚΑ: Είναι τοποθεσία στην Τουμπίτσα, χωρίς να υπάρχουν σημάδια εμφανή. Ακόμη παρόμοιο τοπωνύμιο ακούγεται κάτω από την τοποθεσία Ρόγγια, στα Βουνά.

4.ΠΑΛΙΟΒΟΡΟΣ: Είναι θέση κοντά στην κορυφή της Βουνούκας, στις Λάκκες του Τζαμαλούκα. Η κατασκευή είναι πέτρινη και εκεί πλησίον διακρίνονται δύο Τεντοτόπια.

Στην περιοχή των Βουνών  υπάρχουν σημάδια πολλών εγκαταστάσεων στις τοποθεσίες:

1.Παλιόγρεκο, στην πλαγιά Λαγού πηγάδι.

2.Δράκου το Γρέκι, στην πλαγιά της Χαλικούρας.

3.Στρουγκολίθια, στην περιοχή Λαγού πηγάδι.

4.Οι Τέντες, στου Μπούτσικα  τα Λακκούλια.

5.Πολλές άλλες εγκαταστάσεις, που προσδιορίζονται από οικογενειακά επώνυμα, φανερώνουν ότι στα παλαιότερα χρόνια πολλοί συγχωριανοί   μας ζούσαν στην ύπαιθρο ασκώντας τις δραστηριότητες τους σαν κτηνοτρόφοι

                     ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ

Δεν αποτελεί πρωτοτυπία η αναφορά αυτή στο τοπικό λεξιλόγιο της πρώην Επαρχίας Ολυμπίας. Κάποιος προγενέστερος, μεγάλος λόγιος και ιστορικός ερευνητής, ο αείμνηστος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος ΒΕΗΣ, μας έχει αφήσει παρακαταθήκη των γλωσσικών ιδιαιτεροτήτων της περιοχής με το έργο του ¨Δημώδη Άσματα της Φιγαλείας¨,ΕΚΔΟΣΗ 1903 του Τυπογραφείου Π.Δ.ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ. Εκεί εκτός από τα δημοτικά τραγούδια, καταγράφονται οι ονομασίες των ζώων που αποτελούσαν ντοπιολαλιές, τις οποίες ακούσαμε στα παιδικά μας χρόνια. Για τα αιγοειδή γενικά [[βετούλι, βεργάδι, τραγί [τρικούρι 3 ετών], κεσάμι [επιβήτωρ] ]], [[οι δε άρνες οι εξής= αρνί, μπιρνάκι, μηλιόρα, διοτέλι[2 ετών κριάρι] ]], [[ της συός=γουρνόπουλο, ανασμίδι, γκερί, γεντέκι η οικόσιτος συς]].

Στο κεφάλαιο ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ, σημειώνεται ότι τα τραγούδια και τα γλωσσικά στοιχεία συνελέχθησαν κατά τους θερινούς και φθινοπωρινούς μήνας του 1902 ανά τα χωρία του δήμου Ανδρίτσαινας και Φιγαλείας, τα οποία υφ΄έν όνομα ωνομάσαμεν Φιγαλείαν και αποτελούν απόσπασμα των Φιγαλικών, εκτενούς γλωσσικής μελέτης που έχει βραβευθεί.

Στον τόπο καταγωγής μου, o οποίoς  αποτελεί κομμάτι της περιοχής αυτής, άκουσα το σχετικό λεξιλόγιο και σημειώνω ότι ακούγονται και οι ακόλουθες ονομασίες :κατσίκι-κατσικάδα βετούλα[άγεννη χρονιάρα κατσίκα], στερφόγιδα, μουνούχι[ευνουχισμένο τραγί], αρνάδα, ζυγούρι, στέρφη προβατίνα, σοράγιες[γέρικες προβατίνες],θρεφτάρι[γουρούνι της χοιροσφαγής], γεντέκι[ το γουρουνάκι για το κρέας των Χριστουγέννων].

Κεσέμι ή γκεσέμι είναι το ζώο το μπροστάρικο, ο οδηγός του κοπαδιού, με μεγάλο κουδούνι…

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ [Ιστορία και παράδοση] 

Στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Μίνθη, όπου βρίσκεται και το Νεκροταφείο, είναι αναρτημένη η Εικόνα του Προφήτη  Ηλία. Αυτή αποτελεί δωρεά και έχει αγιογραφηθεί με δαπάνη του Αθανασίου Σεσέ, το έτος 1840. Ο Θανάσης ήταν ο τρίτος γιός του Προεστού και προύχοντα Δημήτρη Σεσέ ή Σέσερα. Ήταν ο πιο πλούσιος Αλβαιναίος στην εποχή του, με 100ντάδες γελάδια, πρόβατα και γίδια, μεγάλη ακίνητη περιουσία και ο αξιότερος μελισσοτρόφος.

Κατά την γνώμη ειδικών στην αγιογραφία, η μορφή του Προφήτη δεν είναι Βυζαντινή. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι έργο  άγνωστου  αγιογράφου εκείνης της εποχής, κατά πάσα πιθανότητα κάποιου Μοναχού. Εικόνες μεγάλου και μικρού μεγέθους του ίδιο αγιογράφου, υπάρχουν στον ίδιο ναό, όλες ζωγραφισμένες πάνω σε ξύλο.

Όλες οι εικόνες μέχρι το έτος 1965, κοσμούσαν τον ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου, αλλά δυνατός σεισμός προξένησε ζημιές και απομακρύνθηκαν και σιγά-σιγά αναρτήθηκαν στον Ναό της Παναγίας. Την ίδια τύχη είχε και η εικόνα του Προφήτη Ηλία, όπου υπάρχει και σήμερα σε καλή κατάσταση. Στο Ερημοκκλήσι του Προφήτη ουδέποτε παρέμεινε μόνιμα αφού η στέγη δεν ανακατασκευάσθηκε. Κάθε χρόνο την παραμονή μεταφέρονταν με προσοχή στον ιερό χώρο και σε αυτή προσκυνούσαν οι πιστοί. Οι χωριανοί με τα χρόνια λησμόνησαν το  Τάμα και η εικόνα πίστευαν ότι αποτελούσε προσφορά στον Άγιο Νικόλαο.

Η τοπική και οικογενειακή παράδοση μας πληροφορεί ότι η εικόνα αυτή, απετέλεσε προσφορά του δωρητή  στο ξωκλήσι του Προφήτη, το οποίο από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια είχε κτιστεί στην κορυφή του βουνού της Μίνθης, την Βουνούκα υψομ.1222 μέτρα, πάνω στα ερείπια αρχαίου Ιερού[πιθανόν του Απόλλωνα]. Η ελάχιστη  αυτή δωρεά αποτέλεσε την απαρχή του τάματος για την ανακαίνιση του ναϊσκου από τον δωρητή και μάλιστα σε εκπλήρωση υπόσχεσης του πατέρα του Δημήτρη Σέσερη ή Σεσέ, Προεστού και προύχοντα του χωριού μας την εποχή της Τουρκοκρατίας και στις αρχές του 19^ου αιώνα. Τελικά το Τάμα ουδέποτε εκπληρώθηκε, έμεινε μόνο η εικόνα του Προφήτη, αλλά και πλήθος προβλέψεων και δοξασιών για την τύχη του τεραστίου πλούτου και ολόκληρης της κινητής και ακίνητης περιουσίας  της οικογενείας, που τελικά χάθηκαν.

Σήμερα δεν υπάρχουν στην Μίνθη άντρες απόγονοι που να φέρουν το επώνυμο Σέσερης ή Σεσές. Απόγονοι από γυναίκες της οικογένειας ζούμε αρκετοί καταγόμενοι είτε από το χωριό είτε από άλλα χωριά της περιοχής[Μηλιά, Ροδινά, Διάσελα, Μυρώνια] ή της Κωμόπολης των Κρεστένων [Παπαδού και Πλουτοχώρι]. Στην Μίνθη και άλλα μέρη ζουν άτομα με το επώνυμο [Δημήτρουλας] που αποτελούν έναν κλάδο της οικογένειας Σέσερη ή Σεσέ. Μέλη της οικογένειας Σεσέ υπάρχουν στην Ηλεία και στην Αθήνα αλλά έχουν αποκοπεί από την αρχική πατρίδα της οικογενείας την Μίνθη και από τα μέσα του 19^ου αιώνα οι προγονοί τους είχαν εγκατασταθεί μόνιμα στο χωριό Παπαδού. Ο Δωρητής είχε ένα γιό τον Δημήτρη που πέθανε παιδί ακόμη από νεφρολιθίαση και ο ίδιος σε ηλικία 35 χρονών κατέληξε μη μπορώντας να αντέξει τον χαμό του γιού του. Ολόκληρη η περιουσία του εξανεμίσθηκε από τους κληρονόμους των αδερφών του ή πουλήθηκε σε Αλβαιναίους και Παλαιοχωρίτες οι οποίοι έκτισαν το χωριό Τρύπες.

Το επώνυμο [Σέσερης] αναφέρεται σαν τοπωνύμιο σε Ράχη [[Σέσερα η ράχη]], στον οικισμό Κοτρώνι και εκεί υπάρχουν τα ερείπια του αρχοντικού της οικογένειας Σεσέ. Στην Μίνθη, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι το σπίτι της οικογενείας βρισκόταν δίπλα από τον Άγιο Νικόλαο και ακόμη λιγότεροι έχουν ακούσει για τις Μάντρες [μαντριά] των Σεσαίων στα Ανατολικά  του χωριού, κάτω από τον λόφο των Αγίων Αποστόλων.

Η εικόνα του Προφήτη, ξυπνάει μνήμες του παρελθόντος για προφητείες[Μοναχού Παπουλάκου] και οράματα[προσκυνητών] στο ξωκλήσι στο Βουνό και όλα αυτά αναφέρονταν στην επικείμενη απώλεια της περιουσίας, σαν τιμωρία για την μη εκπλήρωση του Τάματος. Λέγεται ότι ο δωρητής ερχόμενος από την Παπαδού είχε μαζί του πολλά χρήματα μέσα σε ντορβά[ταγάρι ζωοτροφής] και όταν αισθάνθηκε αδιαθεσία φρόντισε και τα έκρυψε με την πρόθεση να τα διαθέσει για την ανακατασκευή του Ναϊσκου. Τελικά αυτός πέθανε πάνω στο άλογο κάπου στο Στενό της Πλατιάνας και έμεινε το Τάμα ανεκπλήρωτο και τα χρήματα ποτέ δεν βρέθηκαν.

Η εικόνα του Προφήτη που παρατίθεται αποτελεί πιστό αντίγραφο αυτής που υπάρχει στο ναό της Παναγίας, στο χωριό.

ΥΓ. Έτσι πιστεύω ότι υπηρετώ την τοπική ιστορία και παράδοση.